Wat als één erfgenaam de volledige nalatenschap blokkeert?
In complexe familiale verhoudingen kan de afhandeling van een erfenis vastlopen door het stilzwijgen of de onwil van één enkele erfgenaam. Het overkwam René*, die samen met zijn broer en zus recht heeft op een deel van de nalatenschap van hun grootmoeder. Hoewel de verdeling wettelijk geregeld is, blijft het volledige vermogen geblokkeerd zolang één familielid geen beslissing neemt over zijn erfdeel.
René en zijn familie erven in de vierde graad, via plaatsvervulling. Hun aandeel is beperkt – elk 2/60 – maar in totaal vertegenwoordigt het een aanzienlijk bedrag. Het probleem: een andere erfgenaam weigert te reageren op communicatie rond de erfenis, waardoor het dossier volledig vastzit.
Een erfdeel aanvaarden, verwerpen of onder voorrecht accepteren
Volgens het Belgisch erfrecht kan een nalatenschap op drie manieren behandeld worden: volledig aanvaarden, volledig verwerpen of aanvaarden onder voorrecht van boedelbeschrijving. Die laatste optie laat toe om pas finaal te beslissen na een volledige inventarisatie door een notaris van activa en passiva van de erfenis. Doel is te vermijden dat een erfgenaam persoonlijk aansprakelijk wordt voor eventuele schulden.
De keuze kan expliciet gebeuren via een notariële verklaring, maar ook stilzwijgend. Zo kan het ontruimen van een woning of de verkoop van roerende goederen impliciet gelden als aanvaarding. Zodra een erfgenaam handelingen stelt die wijzen op aanvaarding, draagt hij ook mee de schulden van de nalatenschap.
Waarom de blokkering ontstaat
In de praktijk loopt de afhandeling vaak vlot wanneer erfgenamen snel hun keuze kenbaar maken. Maar wanneer iemand weigert te antwoorden, zich onbereikbaar opstelt of volledig verdwijnt uit beeld, stagneert het dossier. Zolang niet alle erfgenamen formeel gekozen hebben, is verdeling van de nalatenschap onmogelijk.
Wat kunt u doen bij blokkering van een erfenis?
De eerste stap is tussenkomst van een notaris. Die kan proberen de onbereikbare erfgenaam alsnog te contacteren en te informeren over de juridische gevolgen van zijn stilzwijgen.
Indien dat geen resultaat oplevert, is een gerechtelijke procedure mogelijk. De andere erfgenamen kunnen de zwijgende partij dagvaarden voor de rechtbank van eerste aanleg. Verschijnt die persoon niet voor de rechter, dan kan een beheerder ad hoc worden aangesteld. Die neemt het erfdeel tijdelijk in beheer en maakt zo de verdere afhandeling van de nalatenschap mogelijk.
De ervaring leert dat het inschakelen van een advocaat of notaris in dit soort dossiers cruciaal is om de druk op te voeren en gerechtelijke stappen efficiënt te zetten.
Wordt u als erfgenaam geconfronteerd met een complexe of vastgelopen nalatenschap? Bij Bloom Law denken we strategisch mee over uw positie binnen de erfenis, met focus op fiscale optimalisatie en toekomstgerichte vermogensplanning.
Neem contact op voor advies binnen onze expertise vermogens- en successieplanning.
Bron: HLN, 3 juni 2025, interview met Michel Maus (Bloom Law)
*René is een gefingeerde naam; de echte naam is bekend bij de redactie.
