Neen, een grote voorstander van het huidige systeem rond de erfbelasting is VUB-professor Michel Maus, die ook advocaat gespecialiseerd in fiscaliteit is, niet. “Je belast momenteel eigenlijk de onwetendheid. Wie niet weet wat de achterpoortjes zijn, is het slachtoffer”, zegt Maus. Zo betalen de ‘betere families’ met grote vermogens vaak nauwelijks tot geen erfbelasting. Net omdat ze zich op fiscaal vlak laten adviseren en zo het systeem omzeilen via achterpoortjes.
Het probleem met de erfbelasting is dat ze relatief eenvoudig te omzeilen is. Oók voor Jan Modaal. Alleen moet je dus weten hoe.
Het recente voorbeeld van een Gentse beenhouwer die alles naliet aan zijn zoon, inclusief een woonhuis, een woonblok met zes huurappartementen, een tweede verblijf aan zee, een zestal verhuurde winkel- en magazijnpanden én meerdere garageboxen, maar amper 3 procent successierechten betaalde, verbaast Maus niet. “Het probleem met de erfbelasting is dat ze relatief eenvoudig te omzeilen is. Oók voor Jan Modaal. Alleen moet je dus weten hoe.”
Schenking
Elke burger kan profiteren van achterpoortjes, is Maus overtuigd. “De schenking is de meest logische stap als je minder of helemaal geen successierechten wil betalen”, legt hij uit. We nemen een modale familie als voorbeeld, waarbij de vader zijn roerend vermogen (spaargeld, aandelen…) wil beschermen tegen de volle pot successierechten.
“Door het te schenken aan de kinderen, betaal je een pak minder belastingen”, aldus Maus. “Registreer je de schenking via een notariële akte, dan betaal je 3 procent belastingen.” Op die manier reken je definitief af met de fiscus, óók als de schenker kort nadien overlijdt.
Bij roerend vermogen is in theorie geen tussenkomst van een notaris nodig. Op een niet-geregistreerde schenking via een bank- of handgift betaal je zelfs helemaal geen schenkbelasting. Al schuilt daar wel een gevaar. Overlijdt de schenker binnen de drie jaar na de schenking? Dan betaal je alsnog erfbelastingen en die liggen hoger dan de 3 procent schenkbelasting bij een geregistreerde schenking. Om helemaal zeker te zijn, schakel je dus best een notaris in.
Onroerend goed
En wat met onroerend goed (een huis, appartement…)? Ook daar kan je de traditionele erfbelasting omzeilen. Hier is er wel steeds tussenkomst van een notaris nodig. “De langstlevende partner wordt bij de erfbelasting uiteraard vrijgesteld”, duidt Maus. “Kinderen betalen 3 procent successierechten op de eerste schijf van 50.000 euro, 9 procent op het bedrag tussen 50.000 en 250.000 euro en 27 procent op alles boven de 250.000 euro. Maar bij een schenking liggen die percentages lager en betaal je dus een pak minder belastingen.”
Concreet betaal je bij een schenking 3 procent op het bedrag tot 150.000 euro, 9 procent op de schijf van 150.000,01 tot 250.000 euro en 18 procent op het bedrag tussen 250.000,01 en 450.000 euro. Pas op alles daarboven betaal je 27 procent belastingen.
‘Salamitechniek’
Wil je écht weinig belastingen betalen bij het schenken van onroerend goed, dan maak je best gebruik van de ‘salamitechniek’. “Dat betekent dat je het onroerend goed in schijven schenkt”, zegt Maus. “Als die schijven de waarde van 150.000 euro niet overschrijden, betaal je maar 3 procent schenkbelastingen. Als je drie jaar wacht, kan je hetzelfde doen en worden de geschonken bedragen niet opgeteld. Een woning van 450.000 euro kan je dus perfect schenken aan je kinderen door niet meer dan 3 procent schenkbelasting te betalen.”
“In de meeste gevallen worden clausules opgenomen waarbij de schenker het vruchtgebruik behoudt zolang die persoon in leven is”, geeft professor Maus nog mee. “Dergelijke schenkingen kan je trouwens ook al doen als je kinderen nog minderjarig zijn.”
Voorbeeld:
Een alleenstaande vader wil zijn woning met een waarde van 450.000 euro schenken aan zijn zoon. Schenkt hij die in één keer, dan komt dat neer op 54.000 euro schenkbelasting (3 procent of 4.500 euro op de schijf tot 150.000 euro, 9 procent of 13.500 euro op de schijf tussen 150.001 en 250.000 euro en 18 procent of 36.000 euro op de schijf tussen 250.000,01 en 450.000 euro).
Gebruikt de vader de salamitechniek en schenkt hij de woning in drie schijven met elk een waarde van 150.000 euro, dan betaalt hij slechts 13.500 euro schenkbelasting (drie maal 3 procent of 4.500 euro op de schijf tot 150.000 euro). In dit geval duurt de schenking wel negen jaar.
Gesplitste aankoop
Maar er is meer. Kind(eren) en ouders kunnen namelijk kiezen voor een gesplitste aankoop. “Dat is een techniek waarbij ouders en kind samen vastgoed aankopen”, zegt Maus. “Heel concreet verwerven de ouders dan het levenslang vruchtgebruik, terwijl de kinderen de naakte eigenaar zijn van de woning. Komen de ouders te overlijden? Dan vervalt het vruchtgebruik en is het onroerend goed volledig eigendom van de kinderen, zonder dat ze 1 euro belastingen moeten betalen.”
Wie slim is en op voorhand nadenkt over zijn of haar eigendommen, kan duizenden tot zelfs tienduizenden euro’s belastingen besparen
Belangrijke voorwaarde: de kinderen moeten aantonen dat het verkrijgen van hun naakte eigendom geen ‘bedekte bevoordeling’ door de ouders was. Als bijvoorbeeld duidelijk is dat de ouders alles hebben gefinancierd en er geen eigen inbreng was van de kinderen, kan er sprake zijn van bedekte bevoordeling.
Conclusie
“Wie slim is en op voorhand nadenkt over zijn of haar eigendommen, kan duizenden tot zelfs tienduizenden euro’s belastingen besparen”, weet Maus. “Je kan je afvragen wat het nut van de erfbelasting nog is. Er zijn al tien EU-lidstaten waar de erfbelasting is afgeschaft. De vraag moet worden gesteld: wie betaalt de traditionele erfbelasting nog? Het is momenteel een ongelijk systeem.” Het eindadvies van Michel Maus is dan ook duidelijk: iedereen kan (veel) besparen, de nodige informatie inwinnen, is dus de boodschap.
