Zeven leden van de Hoge Raad van Financiën lanceren een oproep om verder te gaan met de becijfering van hun voorstel voor een fiscale reset. ‘Honderden codes op de belastingbrief kunnen verdwijnen’, zeggen ze nadat intern gekissebis op straat kwam te liggen.
In De Tijd van het afgelopen weekend kon u lezen wat het eindresultaat is van 2,5 jaar studiewerk van tien experten van de Hoge Raad van Financiën over de vraag hoe de personenbelasting eenvoudiger, eerlijker en transparanter kan worden gemaakt. Dat leverde 374 bladzijden vol analyses en berekeningen op, 20 scenario’s voor een verlaging van de fiscale druk op arbeid en 80 maatregelen om die operatie te financieren.
Politiek getouwtrek
De voorbije dagen vielen daarover harde woorden. In de raad werd toegegeven dat het studiewerk was vastgelopen in politiek getouwtrek en een bitse ideologische strijd. ‘Wat wil je? Wij zijn daar niet door de heilige geest gezet, maar door politieke partijen’, zei een raadslid anoniem. Maar de verwijten waren verregaand. Het becijferen van het meerderheidsvoorstel zou verhinderd zijn door de minderheid, waar ook namen werden opgekleefd: voorzitter Herman Matthijs, Tim Hermans – nu Nationale Bank, maar voorheen kabinetschef van Open VLD-voorzitster Gwendolyn Rutten – en professor Mikael Petitjean.
Met een gezamenlijke verklaring proberen de zeven leden van het meerderheidsvoorstel nu de rangen te sluiten. Van een politieke blokkering willen ze niet geweten hebben. ‘Het is eigen aan de afdeling Fiscaliteit van de Hoge Raad dat ze niet noodzakelijk altijd een collectief standpunt inneemt.’ Aan opstappen denkt het zevental ook niet. ‘Iedereen blijft aan boord. Meer nog, het is niet het moment om het schip te verlaten. De heffingsdruk op arbeidsinkomen moet naar omlaag.’
Goede basis
De zeven experten proberen vooral te verhinderen dat hun studiewerk in een kast verdwijnt en er nooit meer uitkomt. ‘In onze ogen bevat het rapport wel een conclusie: het meerderheidsstandpunt. Die conclusie is geen eindpunt van alle werkzaamheden, maar wil een boodschap geven aan de politiek. In onze ogen is ze een goede vertrekbasis, waarvan de concretisering cijferwerk vergt. Wij pleiten ervoor dat die becijfering de komende maanden gebeurt. Ze kan de basis vormen voor verdere inhoudelijke discussies en eventuele bijsturingen. Het kan toch niet de betrachting zijn alles bij het oude te laten’, aldus de experten Wim Coumans, Mark Delanote, Philippe Donnay, Luc Simar, Steven Vanden Berghe, Jan Verhoeye en Christophe Quintard.
Dat meerderheidsvoorstel is een taxshift waarbij een verlaging van de druk op arbeid gefinancierd wordt door het schrappen van voordelen en enkele nieuwe belastingen. De facto verloopt de hervorming volgens het model van de ‘dual income tax’, waarbij arbeid progressief belast wordt en roerende en onroerende inkomsten proportioneel. Die benaming staat echter nergens te lezen, omdat zelfs dat al politiek te gevoelig lag. CD&V zette namelijk enkele jaren geleden het concept van de dual income tax in de markt.
Meerwaardetaks
Concreet wordt een meerwaardetaks op aandelen én onroerend goed naar voren geschoven en worden verhuurders belast op basis van de reële huurinkomsten – na aftrek van hun kosten – in plaats van het achterhaalde kadastraal inkomen. Maar de beleggers krijgen ook een cadeau: de roerende voorheffing op dividenden wordt gehalveerd van 30 naar 15 procent. Ook de liquidatiebonus wordt op 15 procent gezet.
Het revolutionaire is dat de sloophamer wordt bovengehaald voor de koterij van aftrekken, belastingverminderingen en gunstregimes. Zo gaan geleidelijk de salariswagens op de schop, de maaltijdcheques, de flexi-jobs en tal van fiscale aftrekken. Er wordt ook ‘gestreefd naar de harmonisering van het fiscaal en sociaal loonbegrip’. Dat klinkt vaag, maar het is een manier om komaf te maken met de wildgroei aan cafetariaplannen, waarin werknemers worden vergoed via weinig belaste voordelen.
‘Er zijn de jongste jaren enorm veel koterijen bijgekomen’, leggen de zeven raadsleden uit. ‘Nooit is men erin geslaagd de onredelijke druk op arbeid aan te pakken. Door de koterijen af te schaffen kunnen we een ongeziene vereenvoudiging boeken, waarbij honderden codes op de belastingaangifte verdwijnen. Dat versterkt de rechtvaardigheid. En het creëert budgettaire ruimte om de druk op arbeid af te bouwen ten gunste van iedereen.’
Werkende middenklasse
Net dat laatste betwist de minderheidsgroep. Die vindt dat het meerderheidsvoorstel mensen viseert die in de economie investeren en dat een groep verarmt die heel zwaar belast wordt: de hogere werkende middenklasse. ‘Een kleinere groep verliest heel veel om een grotere groep heel weinig te laten winnen’, luidt het.
De meerderheidsgroep spreekt die kritiek – gedeeltelijk – tegen. ‘De hogere middenklasse is geen homogene groep. Je hebt mensen die uitsluitend of bijna uitsluitend in cash worden betaald. Zij zullen voordeel halen uit ons voorstel. Anderen, die genieten van een combinatie van bedrijfswagens, cafetariaplannen, auteursrechten, aandelenopties en te ruime onkostenvergoedingen, kunnen erop achteruitgaan. Maar we vermijden te bruuske effecten.’
Rode taxshift
Op Twitter reageerden Joris Vandenbroucke van de sp.a en Kristof Calvo van Groen al enthousiast op de eerste onthullingen over het rapport. De sp.a haalt haar rode taxshift uit het verkiezingsprogramma van 2019 weer boven. ‘We zullen eens zien hoe dicht de experten in de buurt van onze berekeningen komen’, luidt het.
Andere partijen reageerden nog niet op het rapport, dat pas vandaag officieel wordt gepubliceerd. De verwachting is niettemin dat de tegenstelling tussen de meerderheids- en de minderheidsgroep politiek wordt doorgetrokken. Dat een kleine groep veel verliest om een grote groep weinig extra te geven was het argument waarmee de N-VA en Open VLD, maar ook CD&V en de sp.a, het Groen-programma voor de afbouw van de salariswagens onderuithaalden.
