De btw op beschermende handgels en mondmaskers daalt vanaf dinsdag van 21 naar 6 procent en komt zo op hetzelfde niveau als basisproducten. Denk aan vis, vlees, melk of maandverband. Maar op gewone zeep om je handen te wassen – wat toch fel wordt aangeraden in deze coronatijden – blijf je 21 procent betalen. Wie bepaalt welke producten en diensten onder welk tarief vallen? En hoe komt het dat de logica soms ver zoek is?
Nu zitten we nog in een fase van steunmaatregelen, maar eenmaal de coronacrisis goed en wel bezworen is, moeten we het over de financiering hebben. En dan, zo zeggen fiscaal experts, zal er flink wat gelobbyd worden over btw-tarieven. Want alle sectoren hebben het dezer dagen moeilijk. En dus zullen ze allemaal proberen om via een btw-verlaging meer winst te maken en het hoofd boven water te houden.
De btw is dan wel Europees geregeld, het systeem zelf wordt in grote mate bepaald door de lidstaten zelf. Die kunnen zelf de tarieven vastleggen. Op voorwaarde dat er één normaal basistarief is van minstens 15 procent. Bij ons is dat 21 procent, in sommige landen (Denemarken) stijgt dat tot 25 procent. Daarnaast kunnen landen dus ook verlaagde tarieven aanbieden.
“De tarieven zijn vastgelegd bij Koninklijk Besluit. Het normale btw-tarief bedraagt 21 procent. Voor bepaalde categorieën van goederen en diensten gelden gunstigere tarieven: 0 procent voor periodieke publicaties, 6 procent voor basisproducten en -diensten zoals voedingsproducten, water, medicijnen, boeken, transport … en 12 procent voor bijvoorbeeld catering, sociale woningbouw of margarine”, aldus de FOD Financiën.
Kampioen in btw-verlagingen
“België is kampioen van de btw-verlagingen. Wij hebben meer uitzonderingen dan de meeste andere landen”, zegt expert en professor fiscaal recht Michel Maus. “Met als gevolg dat we wat opbrengsten betreft met onze 21 procent in de middenmoot van de Europese Unie staan, maar met de btw-opbrengsten in totaal slechts op de 26ste plaats. En dat komt door die vele uitzonderingen”, zegt Maus.
Over welke zaken nu basisproducten zijn en welke niet kan lang gediscussieerd worden. Maar, zo zeggen fiscaal experts, het is vooral ook een stuk politieke beïnvloeding. Lobbywerk dus.
En zo komt het dat er ook veel uitzonderingen worden toegestaan waar men zich op zijn minst vragen kan bij stellen. De zeep (officieel geen basisproduct) is er een van. Het internet (ook 21 procent) een ander. Ook het feit dat het jaren heeft geduurd om het tarief voor maandverband en inlegkruisjes van 21 procent naar 6 procent te laten dalen, is te wijten aan lobbywerk. Terwijl iedereen het er toch over eens is dat dit een basisproduct is.
De Gezinsbond pleit er al jaren voor dat de noodzakelijke kinderproducten als basisproducten zouden worden beschouwd. Denk aan schoenen, pampers, zuigflesjes, kinderwagens… Daar betaal je vandaag 21 procent op.
“En dat allemaal terwijl de regering-Michel op het einde nog een verlaagd tarief van 6 procent heeft goedgekeurd voor plantjes die geplant worden door tuinaannemers. Je kan je toch wel de vraag stellen of plantjes basisproducten zijn. Of een condoom? Daar betaal je 6 procent btw op. Maar op een koperspiraaltje als anticonceptiemiddel is dat dan weer 21 procent. De logica is soms ver zoek. Nog een laatste voorbeeld: elektriciteit (21 procent), is dat dan geen basisproduct?”, vraagt professor Maus.
H-lijst
“In de meeste gevallen kan de Belgische regering vrij beslissen over tariefverlagingen. Soms moet Europa ‘de lijst H’, met zaken die in aanmerking komen, eerst aanpassen. Maar daar is dan een meerderheid voor nodig. Daarom vraagt de Gezinsbond, samen met veel andere Europese gezinsorganisaties, dat de Europese Unie unaniem beslist de lijst uit te breiden met noodzakelijke kinderartikelen, luiers (wegwerp én herbruikbare) en babyverzorgingsproducten”, zegt Yves Coemans van de Gezinsbond.
“Voorts moeten ook alle basisverzorgingsproducten voor persoonlijke hygiëne (zeep, tandpasta, shampoo, was- en afwasproducten en toiletpapier) verlaagd worden naar 6 procent. Een goede persoonlijke hygiëne is immers belangrijk voor onze gezondheid. Basisverzorgingsproducten zijn daarom zeker geen luxe maar noodzakelijk.”
Pornoboekjes
Simon November van Test-Aankoop maakte ooit de vergelijking en kwam tot de conclusie “dat je op luiers, tandpasta, tandenborstels, brilmonturen, lenzen, e-books, kinderzitjes, papflesjes, shampoo, zeep en zelfs toiletpapier meer btw betaalt dan bijvoorbeeld op pornoboekjes”.
Vorig jaar besprak de Kamer wel een btw-verlaging op de aankoop van fietsen van 21 naar 6 procent. Dat zou dus ook betekenen dat wie een peperdure koersfiets koopt van een gunstiger btw-tarief zou kunnen genieten. Terwijl ook hier weer de vraag kan worden gesteld wat nu meer basisproduct is: pampers en zeep of een koersfiets van 3.000 euro? Er is voor alle duidelijkheid geen beslissing over gevallen. Dus zowel een koersfiets als een flesje shampoo of een pak luiers wordt nog altijd tegen 21 procent belast.
