Het corona-virus slaat wild om zich heen en heeft ons leven letterlijk en figuurlijk op zijn kop gezet. Een semi-lockdown in ons land, dat is uiteraard ongezien en dit heeft een enorme impact op de economie die quasi tot stilstand is gekomen. En dat zorgt natuurlijk voor een casacade-effect. Want als de economie tot stilstand komt, dan komt ook de overheid in problemen, want die ziet de fiscale inkomsten verdampen en het gat in de begroting spectaculair toenemen.
Maar het spreekt natuurlijk voor zich dat de fiscale administraties in de huidige context belastingplichtigen die hun fiscale verplichtingen niet meer kunnen nakomen, niet zo maar kunnen gaan berispen en gaan sanctioneren. Dit zou al te gek zijn, en gelukkig heeft ook de regering daar oog voor gehad. Eerder deze week raakte bekend dat zowel de federale als de Vlaamse regering belangrijke fiscale steunmaatregelen hebben genomen, om de burgers en de bedrijven met zo min mogelijk fiscale kleerscheuren door deze crisis te loodsen.
Op federaal vlak heeft de regering beslist om de aangiftetermijn in de vennootschapsbelasting en de rechtspersonenbelasting te verlengen, weliswaar enkel voor aangiften met een uiterste limietdatum tot 16 maart 2020. Deze aangiften kunnen nu nog tot en met 30 april 2020 worden ingediend. Ook voor de BTW-aangiften werden de termijnen verlengd. Zo moet de aangifte voor het eerste kwartaal van 2020 pas tegen 7 mei 2020 in plaats van tegen 20 april 2020.
Daarnaast werd ook een automatisch uitstel van twee maanden verleend voor de betaling van de BTW, de bedrijfsvoorheffing, de personenbelasting, de vennootschapsbelasting en de rechtspersonenbelasting, althans voor wat betreft de belastingen die zijn gevestigd vanaf 12 maart 2020. En naast dit automatisch uitstel kan elke belastingplichtige een individueel verzoek indienen om bijkomende betaaltermijnen te krijgen of kwijtschelding van boeten en nalatigheidsinteresten te krijgen bij een laattijdige betaling.
En ook de Vlaamse overheid heeft fiscale steunmaatregelen genomen. De aanslagbiljetten voor de onroerende voorheffing worden dit jaar pas in september in plaats van in mei aan de belastingplichtigen verstuurd. En voor de aangiften in de erfbelasting en de registratiebelasting worden twee extra maanden toegekend aan de belastingplichtigen.
Deze steunmaatregelen zijn in de huidige situatie natuurlijk meer dan welkom, en moeten worden toegejuicht. Maar toch blijkt er nog aspect te zijn waar er nog geen aandacht aan werd besteed en dat is de fiscale rechtsbescherming. Wie in een conflictsituatie zit met een fiscale administratie, wordt de facto gedwongen om binnen strikte termijnen te antwoorden op berichten van wijziging of correctie-opgaves, bezwaar in te dienen tegen fiscale aanslagen of naar de rechter te stappen bij een negatieve beslissing op een bezwaarschrift. In normale omstandigheden is dit door de korte termijnen reeds niet zo evident, laat staan in de huidige context waar mensen met ziekte worden geconfronteerd en waarbij ook de kantoren van fiscale raadgevers in lockdown zijn.
Nochtans lopen de termijnen onverbiddelijk en dat kan de rechtsbescherming in gedrang brengen. Op zich hoeft echter geen probleem te zijn omdat zowel de administratie als de rechtspraak aanvaardt dat de fiscale termijnen kunnen worden verlengd in geval van “overmacht”. Dit zou dus een oplossing voor fiscale rechtsbescherming kunnen zijn, op voorwaarde uiteraard dat de huidige corona-crisis als overmachtssituatie wordt aanvaard, en dat is lang nog niet zeker. Overmacht kan immers slechts voortvloeien uit een gebeurtenis die onafhankelijk is van de menselijke wil en tevens onvoorzienbaar en onvermijdbaar is, hetgeen zeer streng wordt bekeken door de fiscale rechtspraak.
Wie zelf getroffen wordt door het corona-virus en ziek is, hoeft in ieder geval op niet te veel clementie van de fiscale rechtspraak te rekenen. Zo stelde het Hof van Beroep van Antwerpen reeds dat een ziektetoestand op zichzelf geen overmacht vormt voor de belastingplichtige omdat van een zieke immers kan worden verwacht dat hij de nodige maatregelen treft om via familieleden of vrienden zijn administratieve verplichtingen na te komen. Zelfs voor wie ernstig ziek is, zal het dus nog altijd bang afwachten zijn, of de rechter overmacht wil aanvaarden of niet. Enkel wie kan aantonen dat een medische aandoening tot een volstrekte onmogelijkheid heeft geleid om te handelen, zal hier mogelijk de administratie of een rechter kunnen overtuigen. In ieder geval moeten ook belastingplichtigen wiens partner, ouder of kind door corona in het ziekenhuis is beland niet op enige fiscale empathie hopen, want het Hof van Beroep van Antwerpen heeft ook reeds geoordeeld dat de hospitalisatie van een echtgenote niet als overmacht geldt.
En wat als uzelf wel kerngezond bent, maar u uw accountant of fiscale raadgever thans door de lockdown niet kan bereiken en u dringend de fiscus moet antwoorden? Is dat geen overmacht? Wel neen, ook dan staat u met de rug tegen de fiscale muur. Het Hof van Beroep van jawel Antwerpen heeft ook reeds geoordeeld dat het feit dat de boekhouder van de belastingplichtige was getroffen door een terminale ziekte geen overmacht situatie inhield. De belastingplichtige had volgens het Hof maar zelf tijdig moeten controleren of de boekhouder het bezwaarschrift had ingediend, en had desnoods het bezwaarschrift maar zelf moeten indienen.
Bij deze doe ik dan ook een warme oproep aan de federale en de Vlaamse overheid om ook in het kader van de fiscale rechtsbescherming corona-maatregelen te nemen. Dit kan simpelweg door net als voor de fiscale aangiftes ook de fiscale antwoord- en bezwaartermijnen bijvoorbeeld met twee maanden te verlengen. En ondertussen, zorg goed voor uzelf.
