Neem een Belgische inwoner die over een aanzienlijk fortuin beschikt, samengesteld uit beursgenoteerde aandelen. Zijn portefeuille is in 2018 in waarde verminderd omwille van de slechte conjunctuur. De vraag rijst of de minderwaarden op aandelen geleden door investeerders-natuurlijke personen aftrekbaar zijn in de personenbelasting (“PB”). Dit is niet het geval.
Veronderstellen we nu dat de portefeuille in de loop ter tijd in waarde toeneemt. Op basis van de huidige fiscale wetgeving zijn de meerwaarden op aandelen in principe vrijgesteld, op voorwaarde dat ze kaderen in het normaal beheer van het privévermogen van de belastingplichtige. In de praktijk zou het naleven van deze voorwaarde geen aanleiding moeten geven tot enige ongerustheid : in het algemeen aanvaardt de fiscus immers (sedert een verklaring van de minister van financiën van 1961 !) dat de verwezenlijkte meerwaarden op beursbeleggingen voortvloeien uit een normaal beheer van het privévermogen.
Het is om die reden dat de kleine beurshandelaar die online beurstransacties verricht zich geen zorgen hoeft te maken…, ten minste als hij geen quasi-professionele verstokte beursspeler wordt. Zodoende riskeert de beursspeculant zijn meerwaarden belast te zien in de “vangnet”-categorie van de diverse inkomsten (aan een tarief van 33%), of zelfs als beroepsinkomen (aan progressieve tarieven, gaande tot 50%). Het gaat hierbij in het bijzonder om de investeerder-natuurlijke persoon die op zeer korte termijn roerende waarden aan- en verkoopt (zelfs dezelfde dag) op de financiële markten (een « day trader »).
Ook geen paniek voor de (welvarende) natuurlijke personen die een beroep doen op een vermogensbeheerder. De meerwaarden op aandelen die worden verwezenlijkt dankzij de tussenkomst van deze financiële professional blijven in beginsel vrijgesteld. Enige voorzichtigheid is echter geboden, in het bijzonder voor zij die kiezen voor een meer “speculatief/agressief” investeringsprofiel bij het sluiten van de overeenkomst met de beheerder. Zo heeft de fiscale administratie zich in het verleden (met succes) gebaseerd op het abnormaal of speculatief karakter van het beheer om de meerwaarden te belasten als divers inkomen.
DE BARSTEN IN HET STELSEL VAN DE VRIJSTELLING VAN MEERWAARDEN
Er kan bovendien verwezen worden naar de verschillende mislukte pogingen om de belastingvrije meerwaarden op aandelen aan te pakken. Zo heeft de CD&V in oktober 2016 een voorstel ingediend met het oog op een algemene belasting van de meerwaarden op aandelen (al dan niet beursgenoteerd). Deze stuitte evenwel op een veto haar partners binnen de meerderheid. Na hevige discussies in dit verband heeft de regering in de zomer van 2017 uiteindelijk ingestemd met een belasting, niet op de toename van het vermogen (de meerwaarde), maar op het vermogen zelf : de taks op de effectenrekeningen.
ZELFS HET GROOTHERTOGDOM BELAST DE MEERWAARDEN OP AANDELEN !
WAT ZIJN DE TOEKOMSTPERSPECTIEVEN ?
- het moeilijk te verdedigen onderscheid in behandeling tussen de dividenden (belast aan 30%) en de meerwaarden op aandelen ;
- het feit dat België het enige land is van de Europese Unie dat de meerwaarden op aandelen vrijstelt ;
- de toegenomen onderzoeksmogelijkheden van de Belgische fiscus, in het verlengde van de doodstrijd van het bankgeheim en de toename van automatische gegevensuitwisseling ;
- de barsten in het stelsel van de vrijstelling van meerwaarden, …