Nu de definitieve wetteksten voor de effectentaks werden goedgekeurd, komt er stilaan duidelijkheid over enkele heikele punten zoals de opsplitsing van rekeningen en de verzekeringsproducten.
Om rekening te houden met het advies van de Raad van State heeft de regering de wettekst en de memorie van toelichting van de effectentaks de voorbije weken licht aangepast. Zo werd de antimisbruikbepaling bijgestuurd en is de minimumdrempel van 1 miljoen euro beter onderbouwd. De gevolgen op een rij.
Moet ik de effectentaks betalen als ik mijn effectenrekening opsplits in rekeningen van minder dan 1 miljoen euro?
Alles hangt af van de argumentatie die u voor de opsplitsing kan geven. Wie goede argumenten heeft, kan ontkomen aan de effectentaks. Goede redenen kunnen zijn: risicospreiding over meerdere banken of beleggen in nicheproducten die alleen bij een andere bank beschikbaar zijn. Wie voor een splitsing na 30 oktober 2020 geen onderbouwde motivatie kan geven, moet de effectentaks toch betalen. Daardoor zal het opsplitsen van rekeningen bij dezelfde bank doorgaans als misbruik worden bestempeld. Al zijn daar ook uitzonderingen mogelijk, zoals een echtscheiding of een overlijden.
Kan de fiscus mijn effectenrekeningen controleren?
De fiscus heeft bij vermoedens van fraude toegang tot het centraal meldpunt bij de Nationale Bank. Dat bevat een overzicht van alle binnenlandse en buitenlandse effectenrekeningen die u aanhoudt. Van de buitenlandse rekeningen bevat het meldpunt al de saldi, voor de binnenlandse rekeningen is het de bedoeling dat banken die vanaf volgend jaar doorspelen aan het meldpunt. Als de fiscus dus voldoende argumenten heeft voor controle, kan hij in principe achterhalen hoeveel effectenrekeningen u hebt en welke bedragen erop staan. Al betekent dat niet per definitie dat u fraude hebt gepleegd en u de effectentaks moet betalen (zie vorige vraag).
Weegt het ontlopen van de taks op tegen de kosten voor het opsplitsen van een effectenrekening?
Alles hangt af van het aantal effecten die op die rekening staan en het aantal effecten dat u wil overzetten naar een andere bank. Banken rekenen transferkosten aan die aangerekend worden per lijn. De transferkosten variëren naargelang de bank, maar ze kunnen oplopen tot 150 euro per lijn. Stel dat u een effectenrekening hebt van 1,5 miljoen euro en u wil die opsplitsen in twee rekeningen van 750.000 euro. Als u op die manier 30 aandelen moet transfereren tegen kosten van 70 euro per lijn, dan betaalt u eenmalige transferkosten van 2.100 euro. Had u de rekening niet gesplitst, dan betaalde u een (jaarlijkse) effectentaks van 2.250 euro (0,15 procent op 1,5 miljoen).
Vallen verzekeringsproducten onder de effectentaks?
Tak21-producten, die een gegarandeerde rente bieden, vallen niet onder de effectentaks, valt in regeringskringen te horen. De redenering is dat vergelijkbare producten zoals de veilige termijnrekeningen ook niet belast worden. Fiscaal advocaten twijfelen of de wetteksten tak21 voldoende uitsluiten. ‘Ik hoop dat de fiscale administratie dat punt verduidelijkt in een FAQ’, zegt Denis-Emmanuel Philippe, advocaat bij Bloom.
Axel Haelterman, professor fiscaal recht (KU Leuven), meent dat een verduidelijking niet nodig is. ‘Indien een verzekeraar gelden gekregen als tak21-premie (gedeeltelijk) via een effectenrekening belegt, dan is dat een eigen beslissing en dat wordt gezien als een belegging voor eigen rekening. Beleggingen voor eigen rekening zijn in deze wet duidelijk vrijgesteld van effectentaks’, zegt hij.
Voor 23-fondsen, beleggingsfondsen gekoppeld aan een verzekeringscontract, is de zaak complexer. Doorgaans staan die bij de belegger niet op een effectenrekening en dus worden ze op het niveau van de belegger niet onderworpen aan de effectentaks. Maar de verzekeraar parkeert het tak23-fonds wel op een effectenrekening. Omdat niet alleen natuurlijke, maar ook rechtspersonen onderworpen worden aan de effectentaks, moeten verzekeraars de effectentaks op het tak23-fonds betalen. In de praktijk betekent dat dat alle particuliere beleggers die in het tak23-fonds beleggen indirect de effectentaks betalen, ook de kleinere belegger die maar 2.000 euro in een tak23-fonds heeft gestopt.
‘Ongehoord’, zegt Hein Lannoy, afgevaardigd bestuurder van verzekeringsfederatie Assuralia. ‘Wij zijn voor een gelijk speelveld tussen de verschillende producten, maar op die manier worden verzekeringsproducten wel heel stiefmoederlijk behandeld. Wij vragen aan de regering om dat punt te herzien.’
Riskeren beleggingsfondsen een dubbele belasting?
Wie een beleggingsfonds (bevek of sicav) op zijn effectenrekening heeft, wordt onderworpen aan de effectentaks als die rekening groter is dan 1 miljoen euro. Om te vermijden dat het fonds – de bevek is een aparte vennootschap die zijn beleggingen op een effectenrekening aanhoudt – zelf ook nog eens belast wordt, werden cascadeheffingen uitgesloten. Dat betekent dat u als fondsenbelegger niet dubbel belast wordt. Hetzelfde geldt voor depothoudende banken die de effecten voor fondsen bijhouden. Ook zij worden niet onderworpen aan de effectentaks.
Denis-Emmanuel Philippe, advocaat van Bloom, stipt aan dat de effectenportefeuilles aangehouden door de zogenaamde fonds dédiés – gepersonaliseerde beleggingsfondsen voor Belgische vermogende beleggers – wel onder de effectentaks kunnen vallen.
Worden mijn pensioenspaarproducten belast?
Om te vermijden dat mensen die sparen voor hun pensioen worden afgestraft, worden alle pensioenspaarproducten van de effectentaks uitgesloten. Het gaat dan zowel over het pensioen dat u opbouwt bij de werkgever (tweede pijler) als het individueel pensioensparen (derde pijler).
Journalist Peter Van Maldegem
