In de finale versie van de effectentaks 2.0 wordt het arsenaal aan maatregelen tegen ontwijking van de taks op scherp gesteld. ‘Dit gaat tot heel veel discussies leiden.’
De federale regering heeft de nieuwe taks op effectenrekeningen definitief goedgekeurd, meldt De Tijd. De tekst gaat nu naar het parlement. Na het Advies van de Raad van State werd nog gesleuteld aan de tekst, maar aan de fundamenten van de regeling is niet geraakt. Op een effectenrekening met daarop meer dan 1 miljoen euro zal vanaf volgend jaar een belasting van 0,15 procent gelden. Aan die drempel is dus niets gewijzigd.
Van een verwijzing naar ‘draagkracht’ is in de huidige tekst geen sprake meer. De regering wou absoluut een breuk maken met de vernietigde effectentaks van de regering-Michel en heeft deze taks daarom opgevat als een abonnementstaks en geen rijkentaks. Niet de titularis wordt belast, maar de effectenrekening zelf, ongeacht wie die aanhoudt. Maar die redenering leidde tot een nieuw probleem voor de Raad van State.
De problematische grens
Een van de voornaamste kritieken van de Raad was dat die drempel van 1 miljoen euro nogal zwak werd gemotiveerd en daardoor arbitrair aanvoelde, als het toch niet om een rijkentaks gaat. De federale regering probeert nu in de memorie van toelichting bij de wet die grens wat meer fond te geven met extra cijfers. Cijfers van de Nationale Bank moeten aantonen dat huishoudens die meer dan 1 miljoen euro beleggen in aandelen (die typisch op een effectenrekening worden aangehouden) gemiddeld 96,8 procent van hun financiële vermogen in dat soort financiële instrumenten beleggen. Huishoudens die minder dan 1 miljoen euro in dat soort beleggingen hebben, belegden gemiddeld slechts 47,3 procent van hun financiële vermogen in dat soort producten.
De regering probeert zo te bewijzen dat huishoudens met een effectenrekening van meer dan 1 miljoen euro weinig alternatieven hebben dan hun geld beleggen via een effectenrekening. De belasting is dan ook alleen efficiënt boven die drempel, want eronder zijn tal van alternatieve beleggingen mogelijk.
Daarnaast argumenteert de regering dat dergelijke ‘voetvrijstellingen’ – waarbij de belasting pas vanaf een bepaald bedrag wordt geheven – in de fiscaliteit geregeld voorkomen omdat het anders de sop de kool niet waard is.
Flinke barrières tegen misbruik
Daarnaast werd de antimisbruikbepaling in de nieuwe tekst op scherp gesteld. De regering wil absoluut vermijden dat effectenrekeningen kunstmatig worden gesplitst enkel en alleen om onder de drempel van een miljoen euro te duiken. Daarom geldt een onweerlegbaar vermoeden van misbruik als een rekening vanaf 30 oktober 2020 bij eenzelfde bank werd gesplitst of aandelen op een effectenrekening werden omgezet in aandelen op naam.
Als een rekening over verschillende banken wordt gesplitst, geldt een weerlegbaar vermoeden van misbruik. De belastingplichtige zal dan moeten aantonen dat andere dan fiscale motieven aanleiding waren voor de splitsing. De memorie van toelichting geeft het voorbeeld van ‘bewezen ernstige risicospreiding’.
Maar wat vooral opvalt, is dat de antimisbruikbepaling ook bottom-up geldt. Wanneer iemand vandaag 700.000 euro op een effectenrekening heeft en nog eens 400.000 euro extra wil beleggen via een tweede effectenrekening, zal ook daar belastingontwijking vermoed worden.
Zwaard van Damocles
‘Kafkaiaans’, bestempelen de advocaten van fiscaal kantoor Tiberghien die regeling in een commentaar op hun website. Ze trekken ook de argumentatie van de 1 miljoengrens ernstig in twijfel. Ook fiscaal advocaat en professor Denis-Emmanuel Philippe (Bloom Law) heeft nog altijd twijfels over de hele regeling. Hij wijst erop dat de antimisbruikbepaling zal leiden tot vele discussies, waar de bank dan middenin zit, want zij moet de taks inhouden. ‘Daar wordt niemand beter van, behalve misschien de fiscale advocaten.’ De drempel van 1 miljoen euro zal volgens hem ook als een zwaard van Damocles boven de regeling blijven hangen. ‘De effectentaks 2.0 is zonder twijfel robuuster dan de effectentaks 1.0., maar er blijft een reëel risico dat het Grondwettelijk Hof ook deze taks zal vernietigen.’
Journalist Christof Vanschoubroek
