De superkern geraakt er maar niet uit en zal uiteindelijk pas volgende week beslissen over het relanceplan voor onder meer de horeca. “De regering zal weinig anders kunnen dan getroffen sectoren steunen met onder meer btw-verlagingen. Alleen: die factuur moet worden terugbetaald, en daar wringt het schoentje”, zegt fiscaal expert Michel Maus (VUB). Hoe dat moet is vrij eenvoudig: met besparingen en belastingen. “Maar op dit moment is daar niemand scheutig op in de politiek. Dus zitten we met een groot probleem, want die boemerang komt terug. Dat staat vast.”
Een van de plannen die premier Wilmés op tafel legde is een btw-verlaging in de horeca van 21 naar 6 procent. Een logische stap, zegt professor fiscaal recht Michel Maus. “Die sector zit al drie maanden zonder noemenswaardig inkomsten. Om drama’s te vermijden is elke steun nodig. Maar wat mensen nogal eens vergeten bij zo’n verlaging: ergens moet dat worden gecompenseerd. En dat geldt voor álle coronasteunmaatregelen.”
LIVE. Superkern neemt nog geen besluit over relanceplan
Volgens Maus zal de overheidssteun voor alle coronamaatregelen uitkomen boven de 50 miljard euro. Geld dat ooit met terugvloeien. “Zoals in elke crisis springt de overheid in het begin bij, zowel voor bedrijven die over de kop dreigen te gaan als voor werknemers die bijvoorbeeld technisch werkloos worden. Daarna komen er steunmaatregelen die de economie weer moeten aanzwengelen. De btw-verlaging in de horeca is er zo eentje, of het fiscaal aantrekkelijk maken van horecacheques zodat er meer volk in de restaurants zit.”
Geen solidariteit
Al die maatregelen komen uiteindelijk onherroepelijk uit in de laatste fase van zo’n crisis, zegt Maus. “De solidariteitsfase. Wie gaat het betalen? Zijn de bedrijven die wel goed geboerd hebben in de crisis bereid een solidariteitsbijdrage te betalen zodat hun collega’s die klappen hebben gekregen er ook weer bovenop komen? Als ik Unizo en het VBO hoor, is die bereidheid er niet en zal die er wellicht ook nooit zijn.
Er zijn economen en politici die menen dat een aanzwengelende economie die put uiteindelijk vanzelf zal dempen. Met andere woorden: het betaalt zichzelf terug. “De geschiedenis bewijst dat dat niet zo is”, zegt Michel Maus. Er is in zijn ogen maar een oplossing: een crisisbelasting. “Bij elke crisis van de afgelopen honderd jaar was dat het geval. Na de Tweede Wereldoorlog bijvoorbeeld kwamen er een belasting van 5 procent op het vermogen en op uitzonderlijke winsten moest toen zelfs 70 tot 95 procent worden betaald, om heel het land er weer bovenop te krijgen.
Niet dat het nu zo’n vaart moet lopen, zegt Maus, “maar een ingreep zoals toenmalige premier Jean-Luc Dehaene in 1992 invoerde – bij alle tarieven van de inkomstenbelasting kwam er 3 procent bij – kan misschien wel iets betekenen, mits een sociale correctie zodat de laagste inkomens buiten schot blijven.”
Taboe
Alleen: op dit moment is er geen enkele politicus te vinden die zoiets wil. “Nieuwe belastingen zijn taboe. Nochtans zal de volgende regering die rekening sowieso op zijn bord krijgen. Wat ik nu mis in het debat is het besef dat die miljarden die worden uitgegeven ergens vandaan moeten komen. Volgens mij is het het uitgelezen moment om nu grote fiscale hervormingen door te voeren. Dat is altijd al zo geweest bij grote crisissen.”
Volgens Maus is het hoog tijd dat de politici de moed opbrengen om onpopulaire maatregelen te nemen om het land weer op de rails te krijgen. “Als ze niet via belastingen willen gaan, kunnen ze ook nog altijd besparen. Op het staatsapparaat bijvoorbeeld. Dat kan wel wat ontvet worden. Maar dat is een werk van lange adem, en die tijd is er nu niet. Andere besparingen? Ook niet evident, hè. Je ziet waar de besparingen in de gezondheidszorg toe geleid hebben. Geen enkele politicus zal dat risico nog eens willen nemen. Het is een Catch 22, ze verliezen altijd. Maar er moet wel iets gebeuren, anders komt die boemerang terug. Keihard. Dat zal nog veel minder aangenaam zijn, dan de mogelijke oplossingen.”
